Beslenme sıhhatli bir vücut ve zihin için eğer olmazsa olmazdır. Yediğimiz yiyecekler bizlere enerji, gelişme ve büyüme de dahil olmak suretiyle muntazam bir halde işlev görmemiz için gereksinim duyduğumuz gıdaları sağlar.
Vücudumuzun kendi haline üretemediği altı temel gıda vardır: karbonhidratlar, proteinler, yağlar, vitaminler, mineraller ve su. Her gıda vücudumuzda değişik bir rol oynar ve sıhhatli kalmak için hepsini doğru miktarlarda tüketmek önemlidir.
Karbonhidratlar vücudumuzun ana enerji deposudur. Hücrelerimiz tarafınca yakıt olarak kullanılan glikoza parçalanırlar. Protein, dokuların inşası ve onarımı için gereklidir ve ek olarak hormon ve enzimlerin üretiminde rol oynar. Yağlar enerji depolamak, vücudumuzu izole etmek ve organlarımızı korumak için önemlidir. Vitaminler ve mineraller metabolizmamızı tanzim etmek, kuvvetli kemikler kurmak ve bağışıklık sistemimizi korumak benzer biçimde muhtelif vücut işlevleri için gereklidir.
Sağlıklı bir rejim yapmak, ihtiyacınız olan bütün gıdaları aldığınızdan güvenilir olmanın en iyi yoludur. Sağlıklı bir rejim kucak dolusu meyve, sebze ve tam tahıl ihtiva eder. Ek olarak yağsız protein ve azca yağlı süt ürünleri ihtiva eder.
Kafi gıda alıp almadığınızdan güvenilir değilseniz, doktorunuzla yahut kayıtlı bir diyetisyenle görüşün. Bireysel ihtiyaçlarınıza gore uyarlanmış sıhhatli bir beslenme planı oluşturmanıza destek olabilirler.
Ek Kaynaklar
| Hususiyet | Yanıt |
|---|---|
| Temel Besinler |
Karbonhidratlar, proteinler, yağlar, vitaminler ve mineraller. |
| Sağlıklı Beslenme |
Bütün gıda gruplarından muhtelif sıhhatli besinlerin yer almış olduğu bir rejim. |
| Beslenme |
Vücudunuzun yemekleri muntazam bir halde kullanabilme periyodu. |
| Vitaminler |
İyi sıhhat için lüzumlu olan naturel bileşikler. |
| Mineraller |
İyi sıhhat için lüzumlu olan doğal olmayan maddeler. |
2. Değişik Gıda Türleri
Vücudunuzun muntazam emek harcaması için gereksinim duyduğu altı değişik gıda türü vardır: karbonhidratlar, proteinler, yağlar, vitaminler, mineraller ve su.
Karbonhidratlar vücudunuzun ana enerji deposudur. Ekmek, makarna, pirinç ve meyveler benzer biçimde yiyeceklerde bulunurlar.
Proteinler dokuların inşası ve onarımı için gereklidir. Et, balık, kümes hayvanları, fasulye ve kuruyemiş benzer biçimde yiyeceklerde bulunurlar.
Yağlar da vücudunuz için gereklidir. Vitaminleri emmeye, vücudunuzu yalıtmaya ve enerji sağlamaya destek olurlar. Yağlar, tereyağı ve kuruyemişler benzer biçimde yiyeceklerde bulunurlar.
Vitaminler, vücudunuzun kendi başına üretemediği temel besinlerdir. Meyveler, sebzeler ve tam tahıllar dahil olmak suretiyle muhtelif yiyeceklerde bulunurlar.
Mineraller ek olarak vücudunuzun kendi başına üretemediği temel besinlerdir. Et, balık, kümes hayvanları, fasulye ve kuruyemiş benzer biçimde yiyeceklerde bulunurlar.
Vücudunuzun muntazam emek harcaması için su eğer olmazsa olmazdır. Vücut ısısını düzenlemeye, eklemleri yağlamaya ve vücudunuzun her yerine gıdaları taşımaya destek verir.
Vücudunuzun gereksinim duyduğu bütün gıdaları elde eden dengeli bir rejim yiyecek önemlidir. Sağlıklı bir rejim, sıhhatli bir kiloyu korumanıza, kronik rahatsızlık riskinizi azaltmanıza ve genel sıhhat ve refahınızı iyileştirmenize destek olabilir.
3. Sağlıklı Bir Rejim Iyi mi Yapılır
Sağlıklı bir rejim, vücudunuza muntazam emek harcaması için gereksinim duyduğu gıdaları elde eden bir rejimdir. Bu besinler karbonhidratlar, proteinler, yağlar, vitaminler ve mineralleri ihtiva eder.
Sağlıklı beslenmek için birtakım ipuçları şunlardır:
- Bütün gıda gruplarından muhtelif besinler tüketin.
- Rafine tahıllar yerine tam tahılları tercih edin.
- Doymuş ve trans yağ alımınızı sınırlayın.
- Yağsız protein kaynaklarını tercih edin.
- Kucak kucak meyve ve sebze tüketin.
- İlave şeker tüketiminizi sınırlayın.
- Bolca su için.
Sağlıklı beslenme ile alakalı daha çok data edinmek için lütfen aşağıdaki kaynakları ziyaret edin:
4. Muayyen Sıhhat Koşullarına Müsait Beslenme
Beslenme, genel sıhhat ve refahı korumada mühim bir rol oynar. Sadece, muayyen sıhhat sorunlarıyla yaşayan kişilerin semptomlarını tedvir etmek ve iyileşmeyi desteklemek için hususi rejim değişimleri yapmaları gerekebilir.
Hususi rejim önerileri gerektiren en yaygın sıhhat problemlerinden bazıları şunlardır:
- Kalp hastalığı
- Kanser
- Diyabet
- Gastrointestinal bozukluklar
- Böbrek hastalığı
- Karaciğer hastalığı
- Aşırı kiloluluk
- Hamilelik ve emzirme
Kronik bir sıhhat sorunuyla yaşıyorsanız, şahsi ihtiyacınız olan şeyleri karşılayan kişiselleştirilmiş bir beslenme planı geliştirmek için doktorunuz yahut diyetisyeninizle beraber çalışmanız önemlidir.
İşte her türlü sıhhat sorununa haiz kişilere yarar sağlayabilecek sıhhatli beslenmeye yönelik birtakım genel ipuçları:
- Muhtelif meyve, sebze ve tam tahıllı mamüller tüketin.
- Yağsız protein kaynaklarını tercih edin ve doymuş ve trans yağları sınırlayın.
- İlave tuz ve şeker tüketiminizi sınırlayın.
- Bolca su için.
- Tertipli fizyolojik aktivite yapın.
Bu ipuçlarını takip ederek genel sıhhat ve refahınızı iyileştirmeye destek olabilir, kronik sıhhat durumunuzu daha müessir bir halde yönetebilirsiniz.
5. Hamilelik ve Emzirme Döneminde Beslenme
Hamilelik ve emzirme, bir kadının hayatında beslenme ihtiyaçlarının arttığı iki mühim zamandır. Bu dönemlerde kafi beslenme, hem annenin aynı zamanda bebeğin sağlığı için önemlidir.
Hamilelik esnasında, bir kadının vücudu fetüsün büyümesini desteklemek için daha çok besine gereksinim duyar. Bu besinler içinde protein, demir, folat, kalsiyum ve D vitamini bulunur. Gebe olan bir karı kucak dolusu meyve, sebze ve tam tahıl içeren sıhhatli bir rejim yapmalıdır. Ek olarak gereksinim duyduğu bütün gıdaları aldığından güvenilir olmak için doğum öncesi bir vitamin almalıdır.
Emzirme, bir kadının beslenme gereksinimlerinin arttığı bir başka zamandır. Emziren bir kadının bebeği için kafi süt üretebilmek adına günde fazladan 500 kalori alması icap eder. Ek olarak kucak dolusu meyve, sebze ve tam tahıl tüketmelidir. Ek olarak gereksinim duyduğu bütün gıdaları aldığından güvenilir olmak için doğum öncesi bir vitamin almalıdır.
Hamileyseniz yahut emziriyorsanız, beslenme ihtiyaçlarınız ile alakalı doktorunuzla konuşun. Hem sizin aynı zamanda bebeğinizin gereksinimlerini karşılayacak bir rejim planı oluşturmanıza destek olabilirler.
Spor Beslenmesi
Spor beslenmesi, beslenmenin atletik performansı iyi mi etkilediğinin incelenmesidir. Egzersizden ilkin, egzersiz esnasında ve egzersizden sonrasında makro besinlerin (karbonhidratlar, proteinler ve yağlar), mikro besinlerin (vitaminler ve mineraller) ve sıvıların alımını ihtiva eder.
Müsait spor beslenmesi sporcuların performanslarını birçok biçimde geliştirmelerine destek olabilir. Onlara şu mevzularda destek olabilir:
- Antrenmandan sonrasında daha süratli toparlanın
- Yaralanmaları önleyin
- Dayanıklılıklarını geliştirin
- Güçlerini çoğaltmak
- Kg verin yahut sıhhatli bir kiloyu koruyun
Şayet bir sporcuysanız, şahsi ihtiyaçlarınıza gore uyarlanmış bir spor beslenme planı geliştirmek için kayıtlı bir diyetisyenle çalışmanız önemlidir.
7. Vejetaryen ve Vegan Beslenme
Vejetaryen ve vegan rejimler giderek daha popüler hale geliyor, bu sebeple daha çok insan daha sıhhatli beslenmenin ve çevresel etkilerini azaltmanın yollarını arıyor. Sadece, bilhassa sıkı bir vegan rejimi uyguluyorsanız, rejiminizden ihtiyacınız olan bütün gıdaları aldığınızdan güvenilir olmak önemlidir.
İşte vejetaryen ve vegan beslenmeye dair birkaç ipucu:
- Muhtelif meyve, sebze ve tam tahıllı mamüller tüketin.
- Beslenmenize baklagiller, kuruyemişler ve tohumlar ilave edin.
- Et yahut süt ürünleri tüketmiyorsanız B12 vitamini takviyesi alın.
- Beslenmenizle alakalı herhangi bir endişeniz var ise doktorunuzla yahut diyetisyeninizle görüşün.
Vejetaryen ve vegan rejimler sıhhatli ve besleyici olabilir, sadece ihtiyacınız olan bütün gıdaları aldığınızdan güvenilir olmak önemlidir. Bu ipuçlarını izleyerek sıhhatli ve sürdürülebilir bir diyetin tadını çıkarabilirsiniz.
Yeme Bozuklukları
Yeme bozuklukları, sıhhat problemlerine neden olabilen ciddi psikolojik hastalıklardır. Aşırı rejim yapma, tıkınırcasına yeme ve kusma benzer biçimde gayri muntazam yeme davranışlarıyla karakterize edilirler. Yeme bozuklukları her yaştan, cinsiyetten ve ırktan insanı etkileyebilir.
Yeme bozukluklarının üç ana türü vardır:
- Anoreksiya nervoza
- Bulimia nervoza
- Aksi belirtilmedikçe yeme bozukluğu (EDNOS)
Anoreksiya nervozası olan kişiler, yemek alımlarını düşük şişman olma noktasına kadar kısıtlarlar. Çarpık bir vücut imajına haiz olabilirler ve kg almaktan korkabilirler.
Bulimia nervoza hastalığı olan kişiler kısa bir vakit diliminde aşırı oranda yiyecek bölgeler ve hemen sonra kusarak, müshil kullanarak yahut aşırı egzersiz yaparak yediklerini çıkarırlar.
EDNOS’lu kişilerde anoreksiya nervoza yahut bulimia nervoza semptomları görülür, sadece her iki bozukluğun da bütün kriterlerini karşılamazlar.
Yeme bozuklukları ciddi sıhhat problemlerine yol açabilir, bunlar içinde şunlar yer alır:
- Kifayetsiz beslenme
- Susuz kalma
- Elektrolit dengesizlikleri
- Kalp sorunları
- Böbrek sorunları
- Gastrointestinal problemler
- Psikolojik sıhhat sorunları
Yeme bozukluğunuz olabileceğini düşünüyorsanız, nitelikli bir ruh sağlığı uzmanından yardım almanız önemlidir. Yeme bozukluklarının tedavisi iyileşmenize ve sıhhatli bir hayat sürmenize destek olabilir.
9. Besin Güvenliği
Besin güvenliği, kendinizi besin kaynaklı hastalıklardan korumak için önemlidir. Besin kaynaklı hastalıklar, bakteri, virüs, parazit yahut toksinlerle kirlenmiş yiyeceklerin tüketilmesiyle kaynaklanır.
Besin kaynaklı rahatsızlıkları önlemek için yapabileceğiniz birçok şey vardır, bunlardan bazıları şunlardır:
- Yemekleri ellemeden ilkin ellerinizi sudan geçirin
- Yemekleri müsait sıcaklığa kadar pişirin
- Yemekleri hemen buzdolabına koyun
- Çapraz bulaşmayı önleyin
Besin güvenliği ile alakalı daha çok data için lütfen aşağıdaki internet sayfalarını ziyaret edin:
S: Temel gıda maddeleri nedir?
A: Temel besinler, vücudun kendi haline üretemediği ve besinlerden katılması ihtiyaç duyulan besinlerdir. Bunlara karbonhidratlar, proteinler, yağlar, vitaminler ve mineraller dahildir.
S: Her gıda maddesinden ne kadar almam gerekiyor?
A: Her gıda için tavsiye edilen günlük alım miktarı (RDI), yaşınıza, cinsiyetinize ve aktivite seviyenize bağlı olarak değişmiş olur. Her gıda için RDI’yi Americans için Rejim Kılavuzları internet sayfasında bulabilirsiniz.
S: Muayyen bir gıda maddesini kafi oranda almazsam ne olur?
A: Muayyen bir gıda maddesindeki eksiklik muhtelif sıhhat problemlerine yol açabilir. Mesela, C vitamini eksikliği iskorbüt hastalığına, demir eksikliği anemiye ve kalsiyum eksikliği osteoporoza yol açabilir.
0 Yorum